Ogromna ilość nieprawdziwych informacji i to z lewa i z prawa odnośnie planowanej redukcji populacji dzika w związku z upolitycznieniem akcji, skłania nas do zabrania głosu. Przede wszystkim krótką wiarygodną prezentację problemu na temat dzików i ASF można znaleźć w liście otwartym polskich naukowców oraz w naszych pracach np. omawianych na tym blogu i przyłączamy się do listu, aczkolwiek nie bezwarunkowo, gdyż głos hodowców świń został tam pominięty. Naszym zdaniem najważniejszym argumentem za nielimitowanym odstrzałem dzików jest brak analizy kosztowo-efektywnej takiej akcji. Jedynym krajem, który próbował tej metody była Białoruś, która nie chwali się efektami akcji, aczkolwiek z analiz szeregów czasowych notyfikacji potok zakażonych dzików z Białorusi nie ustał. Należy jednak zwrócić uwagę, że redukcja populacji dzików w zachodniej Polsce potencjalnie może zmniejszyć ryzyko introdukcji i odsunąć w czasie endemizacji choroby zwłaszcza w tzw. „wielkopolskim świńskim dołku”, ale nie są nam znane żadne krajowe analizy na ten temat. Zgodnie z naszymi analizami odpowiedź układu jest nieliniowa i jedynie radykalna redukcja populacji, przy zachowaniu założeń bioasekuracji zwłaszcza w chlewniach, realnie może zmniejszyć prawdopodobieństwo introdukcji choroby. Należy zwrócić uwagę, że ani z naszych analiz ani obserwacji historycznych w Europie, redukcja populacji dzików na terenie endemicznym, nie wpływa na dalsze rozprzestrzeniania się choroby. Jedynie zmniejszenie liczebności osobników w watahach może realnie wpłynąć na rozwój epidemii w obszarach już endemicznych (jak większość Polski wschodniej).
A sytuacja jest poważna, bo ednamizacja ASF-może spowodować zamieszki na niespotykaną w III RP skalę. Dlaczego? A to że np. na Ukraina chronicznie dotkniętej epizootią ASF zmniejszyło się pogłowie trzody chlewnej z około 8 mln przed introdukcją ASF do 3 mln w roku 2018 i dalej spada. Na obszarze endemicznym w Polsce (do czerwca 2017) 90% farm (około 30 000) zaprzestało działalności nie bezpośrednio przez ASF (zanotowano jedynie około 100 ognisk), ale ze względu brak możliwości do zastosowanie się do ustawowych norm bioasekuracji. A teraz przechodzimy do sedna sprawy – czyli działania rządu i podległym mu instytucji. Otóż przez 4 lata nie zrobiono w tej sprawie praktycznie nic. Naszym szczęściem w tej sytuacji jest obecność w Unii Europejskiej, bo cała analiza ryzyka i oparte na dowodach działania mitygacyjnie bazuje niemal wyłącznie na badaniach zespołów zagranicznych, w tym Polaków afiliowanych zagranicą. Ani NCN ani NCBiR ani Ministerstwo Rolnictwa/ Środowiska nie zaproponowało żadnego realnego do wykonania naboru do wykonania analiz naukowych, zwłaszcza że Inspekcja Weterynaryjna czy Instytut Weterynarii nie wyrabiają się (bo nie są w stanie) z narzuconych im obowiązków. Mamy rok podwójnie wyborczy i nagle na szybko zaplanowano redukcję pogłowia (nota bene pierwotnie miało to byś 210 tyś osobników w sezonie 2018/2019) czyli mniej niż w latach ubiegłych. Zaprzyjaźnione koło łowieckie w obrębie południowym województwa dolnośląskiego otrzymało instrukcje zgodnie z planem, więc przynajmniej w naszym obszarze NIC SIĘ ZMIENIŁO w kwestii liczby osobników do odstrzału. Nie znamy pełnego planu rządu, ale forma protestu środowisk ekologicznych (abstrahując od jej celowości) wydaje się być nieadekwatna do rzeczywistych instrukcji przynajmniej dla Dolnego Śląska. Ponadto okres luty-marzec to minimum zakażalności, więc wydaję się to optymalnym oknem czasowym na redukcję populacji. Z drugiej strony środowisko hodowców dyskredytuje (słusznie) dotychczasowe działania rządu czekając na realne działania jak również służb weterynaryjnych i instytucji naukowych (już częściowo bezpodstawnie). I znowu wchodzimy w politykę, gdyż rolnicy indywidualni (którzy po wielu latach w końcu się jednoczą i mówią jednym głosem blokując starą metodą drogi) to potencjalny elektorat PIS-u. Zalecenia bioasekuracji (skąd inąd najskuteczniejszej strategii walki z ASF) najbardziej uderzają w drobnych hodowców, gdy producenci na skalę przemysłową (kapitał zagraniczny) z łatwością dostosują się do nowych wymagań.
Podsumowując premier Morawiecki i prezes Kaczyński zostali postawieni w trudnej sytuacji. Latem nastąpi sezonowe przyśpieszenie propagacji ASF i być może od reakcji rządu mogą się ważyć przyszłe wybory.
„Należy zwrócić uwagę, że ani z naszych analiz ani obserwacji historycznych w Europie, redukcja populacji dzików na terenie endemicznym, nie wpływa na dalsze rozprzestrzeniania się choroby. Jedynie zmniejszenie liczebności osobników w watahach może realnie wpłynąć na rozwój epidemii w obszarach już endemicznych”
Można prosić o rozwinięcie tych dwóch zdań? Pewnie źle rozumiem, ale w takiej formie, jak odebrałem wydają mi się sprzeczne — pierwsze rozumiem tak, że odstrzał na terenie endemicznym nie przyczynia się do dalszego rozprzestrzeniania choroby, a drugie wręcz przeciwnie. Poza tym nie jestem pewien do końca jak rozumieć sformułowanie „rozwój epidemii”, bo jeżeli dobrze rozumiem, teren jest endemiczny po wygaśnięciu fazy epidemicznej (proszę mnie poprawić jeżeli źle mówię)?
Nie rozumiem też do końca uwagi o wiarygodności listu otwartego, ponieważ jego ogólny wydźwięk jest, zdaje mi się, taki że należy porzucić masowy odstrzał dzików, a Wy zdaje się zgadzacie się z tym, że radykalna redukcja populacji jest potrzebna (podobnie też rozumiem stanowisko EFSA).
„Ponadto okres luty-marzec to minimum zakażalności”
Bardzo bym też prosił o krótkie wyjaśnienie dlaczego tak jest
Dziękuję z góry za odpowiedź!
AD 1)
Główny problem epidemiologiczny redukcji popupacji dzików w obszarze endemicznym polega na tym, że najlepszym scenariuszem jest zmiejszenie liczebności w watachach (zmniejszenie liczby osobników w stadzie). Zwykla redukcja liczebności za pomocą odstrzału sanitarnego w związku z pewnym trybem polowania likwiduje pewne watahy w całości a inne pozostawia praktycznie nietknięte (wskaźnikiem redukcji jest gęstość). Co za tym idzie wskaźnikowa redukcja działa tylko na międzygrupowe transmisje patogenu i nie jest optymalną redukcją (a wiąże się z duża liczką skutków ubocznych).
AD 2)
My się zgadzamy z głównym argumentem listu, czyli rzetelną analizą epidemiologiczną – co zostało powierdzone w najnowszym liście, gdzie rządania zostały złagodzone i sprecyzowane: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C32486%2Cstanowisko-pan-do-walki-z-asf-nie-wystarczy-odstrzal.html .
Rekomendacje EFSA dotyczą całej UE, a każdy kraj powienien dostosować je do własnych okoliczności. Ponadto chciałbym zauważyć, że wnioski są wyciągane na podstawie obserwacji w krajach bałtyckich i w związku z tym wcale nie muszą się odnosić w 100% do Polski. Np. Niemcy sobie policzyli, że im opłaca się redukować populację i oni wiedzą co robią. Minęło już prawie 5 lat, a Polska nie ma żadnych analiz kosztowo-efektywnych działań mitygacyjnych ASF.
AD 3)
Nie wiemy do końca dlaczego jest taka sezonowość:(
Dzięki bardzo za odpowiedź, rozjaśniło mi to parę kwestii.
Czyli możnaby powiedzieć że rozprzestrzenianie ASFV następuje głównie w obrębie watahy i dlatego redukcja, która w praktyce będzie polegała na odstrzeliwaniu całych watah nie jest optymalna, tak?
„co zostało powierdzone w najnowszym liście, gdzie rządania zostały złagodzone i sprecyzowane”
Tutaj rzeczywiście wydźwięk jest dużo bardziej dla mnie zrozumiały. Poprzedni list otwarty odebrałem jako ogólny sprzeciw wobec odstrzałom sanitarnym, co było dla mnie zaskoczeniem. Nie orientuję się co prawda jakoś bardzo w temacie, ale po lekturze zaleceń EFSA, publikacji prof. Pejsaka i tej publikacji, miałem wrażenie że nawet jeśli skuteczność polowań nie jest pewna, to wg. najlepszej aktualnej wiedzy wydają się one w realnych scenariuszach konieczne. Stąd moje pytania, bo po pierwszym liście otwartym mocno się pogubiłem w temacie.
Jeszcze chciałbym poprosić, jeśli można, o polecenie jakiejś dobrej literatury w temacie ASFV i już nie zawracam głowy 😉
Kwestia transmisji ASF wewnatrz (głównie kontakt nos-nos) i miedzy (wieloczynnikowa) watahami byla m.in rozpatrywana (oraz ekserymentach w pelnej liście poniżej):
Podgórski, T., Apollonio, M., & Keuling, O. (2018). Contact rates in wild boar populations: Implications for disease transmission. The Journal of Wildlife Management.
Pepin, K. M., & VerCauteren, K. C. (2016). Disease-emergence dynamics and control in a socially-structured wildlife species. Scientific reports, 6, 25150.
I mniej więcej wiemy, że gdy mamy jednego chorego osobnika, to na każde zwierzę w stadzie przypada około 1/10 prawdopodobieństwa zakażenia. Stąd zmniejszenie liczebności osobników w stadach w sposób ponad-liniowy powinno zmniejszyć rozprzestrzenianie się choroby.
Załączam literaturę epidemiologiczną, bo wirusologicznej to sam nie rozumiem, więc nawet nie wiem co polecić.
de Carvalho Ferreira, H. C., et al. „African swine fever virus excretion patterns in persistently infected animals: a quantitative approach.” Veterinary microbiology 160.3 (2012): 327-340.
EFSA reports as: Boklund, A., Cay, B., Depner, K., Földi, Z., Guberti, V., Masiulis, M., … & Spiridon, M. (2018). Epidemiological analyses of African swine fever in the European Union (November 2017 until November 2018). EFSA Journal, 16(11)
EFSA reports as Depner, K., Gortazar, C., Guberti, V., Masiulis, M., More, S., Oļševskis, E., … & Gogin, A. (2017). Epidemiological analyses of African swine fever in the Baltic States and Poland. EFSA Journal, 15(11).
FAO repots as:Khomenko, S., Beltrán-Alcrudo, D., Rozstalnyy, A., Gogin, A., Kolbasov, D., Pinto, J., … & Martin, V. (2013). African swine fever in the Russian Federation: risk factors.
Gallardo, C., Nurmoja, I., Soler, A., Delicado, V., Simón, A., Martin, E., … & Arias, M. (2018). Evolution in Europe of African swine fever genotype II viruses from highly to moderately virulent. Veterinary Microbiology, 219, 70-79.
Guinat, Claire, et al. „Dynamics of African swine fever virus shedding and excretion in domestic pigs infected by intramuscular inoculation and contact transmission.” Veterinary research 45.1 (2014): 93.
Guinat, C., et al. „Experimental pig-to-pig transmission dynamics for African swine fever virus, Georgia 2007/1 strain.” Epidemiology & Infection 144.1 (2016): 25-34.
Guinat, C., et al. „Inferring within‐herd transmission parameters for African swine fever virus using mortality data from outbreaks in the Russian Federation.” Transboundary and emerging diseases 65.2 (2018): e264-e271.
Halasa, T., Bøtner, A., Mortensen, S., Christensen, H., Wulff, S. B., & Boklund, A. (2018). Modeling the effects of Duration and size of the control Zones on the consequences of a hypothetical african swine Fever epidemic in Denmark. Frontiers in veterinary science, 5, 49.
Lamberga K, Seržants M, Oļševskis E, (2018). African swine fever outbreak investigations in a large commercial pig farm in Latvia: a case report, Berliner und Münchener Tierärztliche Wochenschrift
Mur, L., Martínez‐López, B., Martínez‐Avilés, M., Costard, S., Wieland, B., Pfeiffer, D. U., & Sánchez‐Vizcaíno, J. M. (2012). Quantitative risk assessment for the introduction of African swine fever virus into the European Union by legal import of live pigs. Transboundary and emerging diseases, 59(2), 134-144.
Nielsen, J. P., et al. „Estimation of the transmission dynamics of African swine fever virus within a swine house.” Epidemiology & Infection 145.13 (2017): 2787-2796.
Olesen, Ann Sofie, et al. „Transmission of African swine fever virus from infected pigs by direct contact and aerosol routes.” Veterinary microbiology 211 (2017): 92-102.
Olesen, A. S., et al. „Short time window for transmissibility of African swine fever virus from a contaminated environment.” Transboundary and emerging diseases (2018).
Pejsak, Z., Wozniakowski, G., Smietanka, K., Zietek-Barszcz, A., Bocian, L., Frant, M., & Niemczuk, K. (2017). Przewidywany rozwój sytuacji epizootycznej w zakresie afrykańskiego pomoru świń w Polsce. Życie Weterynaryjne, 92(04).
Pfeiffer, D., Robinson, T. P., Stevenson, M., Stevens, K. B., Rogers, D. J., & Clements, A. C. (2008). Spatial analysis in epidemiology (Vol. 142, No. 10.1093). Oxford: Oxford University Press.
Pietschmann, Jana, et al. „Course and transmission characteristics of oral low-dose infection of domestic pigs and European wild boar with a Caucasian African swine fever virus isolate.” Archives of virology 160.7 (2015): 1657-1667.
Podgórski, T., & Śmietanka, K. (2018). Do wild boar movements drive the spread of African Swine Fever?. Transboundary and Emerging Diseases.
Thulke, H. H., Eisinger, D., & Beer, M. (2011). The role of movement restrictions and pre-emptive destruction in the emergency control strategy against CSF outbreaks in domestic pigs. Preventive veterinary medicine, 99(1), 28-37.